Günümüzde birçok özellikle de akademik metinlerde intihal önemli bir sorundur ve bu sorunla karşı karşıya kalmamak için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. Metinde intihal olmaması ve intihal programına yakalanmamak için henüz yazım aşamasında bazı hususlara dikkat edilmesi ve bazı adımlardan da kaçınılması gerekir.
Bir akademik çalışmada intihal oranının yüksek çıkması hem etik açıdan hem de yasal açıdan çeşitli sorunları beraberinde getirecektir. Metin sahibi kullandığı kaynağı belirtmediğinde ya da cümleleri doğrudan kendi metnine eklediğinde telif sorunları da ortaya çıkabilir. Adınızı taşıyan bir çalışmanın sonradan bir sorun haline gelmemesi, çalışmada intihal yapıldığına yönelik suçlamalara ya da yasal süreçlere maruz kalmamak için intihal yapmamaya özen göstermelisiniz. Aşağıda, intihale yakalanmamak için yapılması gerekenlere adım adım yer verilmiştir:
1)İntihal Olan Cümleleri Yeniden Yazın
Bir metinde kullanılan kaynaktan elde edilen bilgilerin özgün şekilde, yani kendi cümlelerinizle aktarılması gerekir. Kaynak belirtilmiş olsa dahi doğrudan bir başkasına ait cümlenin alınması, metinde kullanılan kaynaktan doğrudan alıntı yapılması ve yazarın fikrinin kendi fikrimizmiş gibi kullanılması hem intihale sebep olmaktadır hem de etik değildir. Bu nedenle cümlelerin yeniden ifade edilmesi ve alınan kaynağın da metne eklenmesi gerekmektedir.
İntihal Oranınızı Hemen Öğrenin: İntihal Raporu Alma
2)Cümle Aralarına Eklemeler Yapın
Bir metinden alınan bilgilerin değiştirilebilmesi ve yeniden yazılabilmesinde, alınan cümlelerin aralarına eklemeler yapılması etkili bir yöntemdir. Bir metinden alınan bir cümlenin ardından kendinize ait bir yorum eklediğinizde, bu metin daha kapsamlı ve fikir sunan bir metin haline gelecektir.
3)Doğrudan Kopya Yapıştır Yapmayın
Birçok kişi, bir metinde kullanılan cümlelerin kaynağını vermenin intihalden kaçınmak için yeterli olabileceğini düşünmektedir. Oysaki bu doğru değildir. Her ne kadar kaynak belirtilmiş ya da alınan cümle tırnak içinde verilmiş olsa da intihale yakalanacaktır. Bu nedenle direkt alıntı yerine alınan cümlenin dolaylı biçimde aktarılması ve özgün ifadelerle metinde kullanılması, çeşitli intihal tespit programlarına ve Turnitin’e yakalanmamak için önemlidir.
4)Kendi Fikirlerinizi Ekleyin
Özellikle akademik alanda hazırlanan çalışmalarda farklı kaynaklardan tarama yapılması ve bunların bir araya getirilmesi sonucunda bir metin oluşturulması söz konusudur. Fakat yalnızca diğer kaynaklardan elde edilen bilgilerle hazırlanmış bir çalışma, bir derlemeden öteye geçemeyecektir.
Akademik çalışmalarda, çalışmayı yapan kişinin kendisine ait fikirlerini çalışmaya eklemesi son derece önemlidir. Bu çerçevede başka kaynaklardan alınan bilgilere ek olarak yorum eklenmesi de intihalden kaçınmak bakımından önem taşımaktadır.
5)Özgün Cümlelere Yer Verin
Çalışmanızda intihali önleyen en önemli unsur özgünlüktür. Genel geçer bilgiler için kaynak belirtmek gerekmekte olsa da kendinize ait yorumlarınızı ayrı bir paragraf olarak kullanılan alt başlıkların ya da bölümlerin sonuna eklemek de intihalin yükselmesinin önüne geçecektir ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken, başka kaynaklardan alınan bilgileri kendi fikrinizmiş gibi kullanmaktan kaçınmanızdır.
6)Kaynağı Doğru Verin
Bir çalışma hazırlanırken, kullanılan kaynakları görerek ve bu kaynaklardan alıntılar yaparak bir metin oluşturmak önemlidir. Ancak bazı durumlarda asıl kaynağa ulaşamayan öğrenciler, ikincil kaynağı değil, ilk kaynağı tez çalışmalarında gösterebilmektedir. Bu durum hem bir intihal türü hem de etik ihlaldir. Bu nedenle asıl kaynağa ulaşılamayan durumlarda ikincil kaynaktan alıntı yapıldığı muhakkak belirtilmeli, ‘aktaran’ olarak yazılmalıdır.
7)Denetleyici Programlar Kullanın
Bir konuya ilişkin araştırma yapılırken daha önce kullanılmış cümlelerin metne eklenmesi gerekebilir. Ancak bu durum intihale neden olabilir. Bu gibi durumlarda intihal düzeyinin kabul edilebilir düzeyde kalması için intihal programlarından yararlanmak faydalı olabilir.
Online alanda ücretsiz olarak hizmet alabileceğiniz intihal programları bulunuyor olsa da bunların güvenilirlik düzeyi ile ilgili net bir bilgi verilmesi zordur. Bu nedenle remi kurumlarca kabul edilen intihal programlarının kullanılması yanıltıcı sonuçlar alınmaması açısından önemlidir. Bu tür programlara genellikle kurum hesaplarından ya da şahsi hesaplardan giriş yapılabilmektedir. Bu nedenle öğrenciler danışmanlarından yardım isteyerek intihal denetlemesi yapabilmektedir.
İntihal Olmaması İçin Cümle Değiştirme Nasıl Yapılır?
İntihal oluşmaması için cümlelerin özgünleştirilmesi, zamanla pratiklik kazanılan bir durumdur. Bir metinde geçen ifadelerin aynen alınmasından kaçınılması için cümlede kullanılan bağlaçların ya da kelimelerin eş anlamlıları ile değiştirilmesi gerekmektedir. Ancak bu işlem yapılırken dikkat edilmesi gereken nokta, cümlede anlam kaybı ya da anlamsal bir değişiklik meydana gelmemesidir. Bunun dışında değiştirilemeyen bazı cümleler de mevcuttur. Örneğin kanun maddeleri ya da bir eserde geçmekte olan ve bir kişiye ait olan cümleler, tanımlar gibi. Bu tür cümleler tırnak içerisinde yazılmalı ve alıntılandığı mutlaka belirtilmelidir.
Tezde İntihal Çıkmaması İçin Ne Yapmalı?
Tezde intihalden kaçınmak için yapılması gerekenler kısaca şöyle sıralanabilir:
- Cümlelerin kaynaktan aynı şekilde değil, değiştirilerek alınması
- Değiştirilemeyen cümleler için tırnak işareti kullanılması,
- Kelimelerin eş anlamlıları ile değiştirilmesi,
- Virgülle ayrılmış ifadelerin yerlerinin değiştirilmesi,
- Alıntı yapılan cümlelere yorum eklenmesi,
- Alınan bütün cümleler için değişiklik yapılsa da kaynak belirtilmesi,
- Asıl kaynağa ulaşılamayan durumlarda alıntının ikincil kaynaktan yapıldığının ifade edilmesi.
Keşfedin: İntihal Düşürme Hizmeti
