Tıpta Uzmanlık Tezi İntihal Kontrolü

Tıpta uzmanlık tezi, tıp lisans eğitiminin tamamlanmasından sonra kazanılan uzmanlık bölümü eğitimini tamamlayabilmek için gerekli bir koşuldur. Bu tezler kamu hastanelerinde çalışan doktorların alandaki uzmanlıklarını sergiledikleri bilimsel çalışmaların genel ismidir. Hekimlerin mesleki gelişimleri ve bilimsel üretime katkılarında önemli bir yere sahiptir. Tıpta uzmanlık tezlerinin yazımında, bilimsel dürüstlük, akademik camiada güveni ve bilginin güvenilirliğini sağlamak açısından kritiktir. Bu sebeple tez yazım sürecinde akademik ihlal olan intihalden uzak durmak ve etik kurallar çerçevesinde hareket etmek önem taşır.

Ancak iş yaşamının dinamiği tez yazımında gereken sürenin azalmasına yol açmakta bu ise tezlerin arzu edilen format ve düzeyde olmasına ve zaman zaman intihal oranının yüksek olmasına sebep olmaktadır. Tıpta uzmanlık tezlerinin gerekli kriterlere uygun şekilde tamamlanması ve intihalden kaçınılarak çalışma oluşturulmasında düzenli kontroller sonuç aşamasına daha sağlam temeller ile ilerleyebilmeye kolaylık sağlamaktadır.

Kamu hastanelerinde çalışan hekimlerin uzmanlık alanlarındaki birikimlerini sergiledikleri bilimsel çalışmalara “tıpta uzmanlık tezi” adı verilir. Uzmanlık eğitimi sürecinin sonunda olan doktorların, akıllarını meşgul eden uzmanlık tezi yazımı yoğun çalışma hayatının yanında bir taraftan veri toplarken bir taraftan da literatür yazımı takip eden süreçte veri analizi, tüm çıkan sonuçların önceki yapılan çalışmalar ile kıyasları ve tüm çalışmanın intihal-benzerlik sınırları içerisinde olup olmadığının düşünülmesidir. Tez yazımı başlı başına yoğun emek isteyen bir süreç iken bir de özellikle doktorların yoğun çalışma koşulları düşünüldüğünde süreç zorluğu ekstra katlanmaktadır.

Özellikle teorik bilgi aşamasında doktorlar yoğun meslek hayatına devam etmektedirler. Aynı zamanda nöbet gibi bazı faktörler de tez yazımı için yeterli sürenin ayrılmasını engellemektedir. Kamu hastanelerinde görev yapan kişilerin uzman doktor olabilmek için tez hazırlama mecburiyeti bulunmaktadır. Ek olarak yasal prosedürler göz önünde bulundurularak hekimlerin uzmanlık için yoğun bir araştırma süreci ve mesai harcamaları gerekmektedir.

Tıpta uzmanlık tezi yazımında ilk adım yapılan analizler ile deneysel çalışmalardır. Bütün branşlarda zorunlu olan uzmanlık tezleri meslekte unvan kazanımı bakımından yazılması gereken bir çalışmadır. Bu çalışmanın ilk adımı literatür taramasıdır. Bu noktada araştırma problemi ile alakalı kelimeleri kullanarak Google Akademik, Science Direct, PubMed ve YÖK Ulusal Tez Merkezi gibi veri tabanlarından kaynak taraması yapılabilmektedir. Konu ile alakalı yapılan çalışmaların saptanması ve gerekli olan bilgilerin ayrıştırılıp intihale düşülmeden teze dahil edilmesi esastır. Bu aşamada düzenli intihal kontrolleri süreci en baştan sıkı tutarak kolaylaştırmış olur. Sürecin başından itibaren intihal kontrollü ilerletilen çalışmalarda çalışma tamamlanınca intihal problemi olmadığı için tezin onay alması ve basımı kolaylaşmış olur.

Tıpta uzmanlık tezleri hazırlanma aşamasında dikkat edilmesi gereken temel etik ilkeler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Doğru alıntılama: Uzun alıntılar blok halinde, kısa alıntılar ise tırnak içerisinde verilmelidir.
Parafrazlama: Başkasının fikirleri yeniden verilirken istisnasız kaynak belirtilmelidir.
Kaynak gösterme: APA, Vancouver ya da üniversitenin belirlemiş olduğu sisteme göre düzenleme yapılmalıdır.
Görsel materyaller: Tablo, grafik ve şekiller için gerekli izinler alınmalı ve ayrıca uygun atıf yapılmalıdır.

İntihal, başkasına ait bulgu, fikir ya da ifadelerin kaynak göstermeksizin kullanılmasıdır. Buradan da anlaşılacağı gibi bilinç dışı yaptım ya da bilmiyordum gibi savunmalar söz konusu bile değildir. Bu sebepten intihalin ne olmadığı ne olduğunu ve intihalden nasıl korunabileceği hususlarının iyi bilinmesi gerekir. Genel manada akademik yazında farklı intihal türleri vardır:

Görsel/Tablo intihali: Başkalarına ait görselleri izinsiz kullanmak.
Metin intihali: Başkasına ait cümle ya da paragrafları kopyalamak.
Oto-intihal: Kendine ait yayımlanmış eseri yeniden kullanmak.
Fikir intihali: Başkasının fikrini kaynak göstermeksizin sahiplenmek.

Türkiye’deki araştırmalar, tıpta uzmanlık tezlerinin ciddi bir bölümünün makaleye dönüştürülmediğini gözler önüne sermektedir. Bunun en temel nedeni, etik normlara uyumda yetersizlik ve intihal riskidir. Bunun dışında, tezlerin bazılarında yüksek benzerlik oranları, akademik dürüstlüğü zedelemektedir.

Tezlerde intihal riskini en aza indirmek adına farklı yazılımlara başvurulmaktadır:

Turnitin: Üniversitelerde yaygın olarak kullanılan sistemlerin başında gelmektedir. Uzun yıllardır akademik çalışmaların kontrollerinde tüm dünya çapında en aktif kullanılan programdır. Doğruluk oranı %100’e yakındır. Bu sebeple çoğu kurum çalışma kabulü için Turnitin raporu oranı sınırı belirlemektedir. Bu oran kurumlar arası farklılık gösterse de tez çalışmalarında oğunlukla %20’nin altı, makalelerde %15 altıdır.

PlagScan, Grammarly, Unicheck, Quetext: Farklı avantajlar sunan alternatif yazılımlardır.

iThenticate: Akademik yayınlarda başvurulan profesyonel araçtır. Özellikle makalelerin benzerlik oranlarının ölçümünde dergiler tarafından yaygın olarak kullanılır.

Tek başına benzerlik oranı intihali kanıtlamaz. Benzerliklerin hangi bölümlerde yoğunlaştığı ile kaynakların doğru bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı esastır. Örneğin intihal oranı sınırlar dahilinde ancak bazı konularda bütün bir şekilde başka kaynaklarla eşleşme olması çalışmanın özellikle o bölümü için intihal bakımından problem oluşturmaktadır. Ya da yine benzer şekilde çalışmanın toplam intihal oranı istenilen sınırlar dahilinde ancak tek bir kaynaktan çok fazla alıntı yapılması da çalışmanın akademik etikliği açısından kuşku uyandırır.

Tezlerin bilimsel makaleye dönüştürülmesi oldukça yaygındır. Fakat aşağıda yer alan hususlara göz önünde bulundurulmalıdır:

Aynı verilerin birden çok yerde yayınlanması etik değildir.
Makalenin hazırlanma aşamasında tez yazarı dışındaki tüm katkıların da uygun biçimde belirtilmesi önemlidir.
Yazarın önceki çalışmalarının kaynak gösterilmeksizin yeniden kullanması oto-intihaldir.

Tıpta uzmanlık tezleri hem bilimsel katkı hem de kişisel gelişim bakımından kritik önem barındırır. Fakat intihal, tez sürecinin güvenilirliğini tehdit eder. Genç araştırmacıların uygun olan intihal kontrol yazılımlarını kullanmalıdırlar. Etik yazım kurallarına hâkim olmalarıdırlar. Aynı zamanda çalışmalarını şeffaf bir şekilde hazırlamaları bilim dünyasına yönelik güveni de üst düzeye taşıyacaktır. Bu konuda siz değerli hekimlerimize yılladır güvenilir bir şekilde çalışmanızı herhangi üçüncü kişi veya kurumlarla paylaşmadan destek vermekteyiz.

Siz de tıpta uzmanlık tezinizin intihalini Turnitin programı üzerinden kontrol ettirmek için iletişime geçebilirsiniz. Çalışmanızı paylaştıktan sonra kısa bir süre içerisinde Turnitin intihal-benzerlik raporunuzu alabilirsiniz. Detaylı bilgi ve destek alabilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.